KOBİ’ler Finansman Zorluklarıyla Mücadele Ediyor: Ekonomik Dalgalanma Karşısında Dayanıklılık Testi

Türkiye ekonomisinin %99’unu oluşturan KOBİ’ler (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler), 2025 yılında finansmana erişim açısından zorlu bir dönemden geçiyor. Artan faiz oranları, daralan kredi koşulları ve maliyet baskısı, birçok işletmenin nakit akışını zorlaştırıyor. Özellikle üretim ve ihracat yapan küçük işletmeler, yatırımlarını ertelemeye ya da ölçek küçültmeye başladı.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 2025’in ilk altı ayında KOBİ kredilerinin toplam içindeki payı %23,1 olarak gerçekleşti. Ancak kredi başvurularında onaylanma oranı geçen yıla göre %14 azaldı. Bu durum, özellikle teminat göstermek konusunda sıkıntı yaşayan küçük işletmeleri daha fazla etkiliyor.

KOBİ’lerin en çok başvurduğu finansman türleri; ticari kredi, rotatif kredi ve çek kredisi olurken, bunlara ulaşmak her geçen ay daha da zorlaşıyor. 2025 yılında ticari kredi faiz oranları %45 seviyesine kadar yükseldi. Bu oran, kâr marjı düşük işletmeler için finansman maliyetinin neredeyse kârın önüne geçmesine neden oluyor.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından yapılan son anket çalışmasına göre, KOBİ’lerin %62’si “finansmana erişim”i yılın en büyük sorunu olarak tanımlarken, %48’i “girdi maliyetleri ve nakit sıkışıklığı”nı takip eden ikinci sıradaki problem olarak gösterdi. Özellikle hammadde ve enerji maliyetlerindeki artış, işletmelerin fiyat tutturma ve rekabet gücünü zayıflatıyor.

Buna karşılık, bazı işletmeler alternatif finansman yöntemlerine yönelmeye başladı. Faktoring, leasing (finansal kiralama), tedarik zinciri finansmanı ve fintech tabanlı kısa vadeli dijital krediler, geleneksel bankacılığın yerini olmasa da tamamlayıcısı olarak görülüyor. Ancak bu sistemlere geçişte bilgi eksikliği ve dijital yeterlilik sorunu da önemli bir engel oluşturuyor.

Ayrıca KOBİ’lerin kur riskine karşı hassasiyeti de artıyor. Döviz kurlarındaki oynaklık, ithalata dayalı üretim yapan işletmeleri ciddi şekilde etkiliyor. Euro ve dolar bazlı borçları olan işletmeler, kurlar yükseldiğinde borçlarını çevirmekte zorlanabiliyor. Bu da hem kredi ödeme performanslarını hem de yatırım iştahını doğrudan etkiliyor.

KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı), bu dönemde işletmeleri desteklemek adına çeşitli programlar yürütüyor. 2025 yılında dijitalleşme, ihracat kapasitesi artırımı ve enerji verimliliği gibi alanlara yönelik hibeler ve düşük faizli kredi destekleri uygulanmaya başlandı. Ancak bu desteklerin kapsamı sınırlı olduğu için tüm KOBİ’leri kapsayamıyor.

Ekonomistler, Türkiye’deki KOBİ’lerin dirençli olduğunu ancak sürdürülebilir büyüme için daha fazla finansal araç ve piyasa çeşitliliğine ihtiyaç duyduklarını vurguluyor. Ayrıca finansal okuryazarlığın artırılması, dijital bankacılık kanallarının yaygınlaştırılması ve teminat sorununa alternatif çözümler üretilmesi gerektiği ifade ediliyor.

Önümüzdeki süreçte KOBİ’lerin ayakta kalabilmesi, yalnızca mali destekle değil; aynı zamanda dijital dönüşüme uyum, ihracat pazarlarına açılım ve ölçek ekonomisine geçiş gibi yapısal adımlarla mümkün olacak.